cz. II
By dopełnić informacje o tzw. przedrukach koneckich z 1945 r. postanowiłem przedstawić artykuł p. Mariana Duńskiego, który wg mnie całościowo ujmuje temat przedruków. Informacje, które cytowałem wcześniej, a podawałem znaczące źródła, ujmują temat moim zdaniem nie w pełni, pobieżnie. Dopiero artykuł p. Duńskiego wyjaśnia niuanse kolejnych trzech wydań – nakłady, w tym kolorów/barw tuszów dokonanych nadruków, nakłady etc.
Przedruki koneckie wzbudzały i wzbudzają kontrowersje wśród ekspertów PZF i zbieraczy. Nie spotkałem się z określeniem: „wydanie spekulacyjne”, ale: „inspirowane przez filatelistów” – już tak. Przyznam, że bardzo trudno spotkać się z całościami i całostkami filatelistycznymi nie inspirowanymi przez filatelistów – opieram tą opinię na znanych mi przykładach oferowanych na różnych aukcjach. Jest to dość wąski krąg nadawców i odbiorców przesyłek. W swoich zbiorach posiadam jeden przykład całostki, wg mnie nie inspirowany przez filatelistów, lecz z autentycznego obiegu tj. z dnia 16 lutego 1945 (?) – zakupiłem go na aukcji internetowej. Został przeoczony z uwagi na dość słabo widoczny odcisk nadruku „POCZTA POLSKA” na jednym tylko znaczku (granatowe tło znaczka), obok niezadrukowanych dwóch znaczków GG. Wg mnie to rarytas tych przedruków.
Krzysztof Woźniak
Bibliografia:
– Praca zbiorowa, „Katalog specjalizowany znaków pocztowych ziem polskich” [w] „Poczty lokalne 1944-45”, tom 2, Warszawa 1989.
– Artykuł na stronie konskie.org.p. pt. „Końskie 1945 – pocztowe przedruki znaczków” opublikowany 20 lipca 2011.
– Henryk Seweryn Zawadzki, wspomnienia – rękopis, w posiadaniu Krzysztofa Woźniaka.
Ponadto:
– Biogram p. Mariana Józefa Duńskiego znajduje się w:
„Słowniku biograficznym Filatelistów Polskich”
i w „Przedborskim Słowniku Biograficznym” t. 1, hasło opracował Wojciech Zawadzki.
Znaczki wydane w Końskich
„Filatelista Polski”, nr 1, 2, styczeń-luty 1950
Dzięki uprzejmości jednego z bardzo poważnych zbieraczy z Kielc [prawdopodobnie chodzi o p. Henryka Rudnickiego, którego stempelki własnościowe znajdują się na niektórych przedrukowanych znaczkach. Wiem, że p. Rudnicki prowadził w Kielcach firmę filatelistyczną – i tu moja wiedza się kończy, może czytelnicy strony dodadzą coś więcej], który w dniu 13 lutego 1945 r. był w Końskich, mogę podać dokładną genezą i powstanie znaczków przedrukowych w Końskich.
Na początku lutego 1945 r. naczelnik Urzędu Pocztowo-Telekomunikacyjnego w Końskich zwrócił się do Urzędów Poczt. w Łodzi, Radomiu, Kielc aby mu dostarczono znaczki pocztowe, jednak ich nie otrzymał więc zwrócił się do delegata Rządu w Końskich, który mu polecił przedrukować znaczki pozostawione w urzędzie przez okupanta. Dyrekcja Okręgu Poczt i Telegrafów w Warszawie – Poddyrekcja w Łodzi, Wydział Ogólny, Nr 00 g. 27 pismem z dnia 21.07.1945 skierowanym do Klubu Fil. w Końskich komunikuje, że znaczki b. Generalgouvernement pozostałe po okupancie wartości po 2 gr, 6 gr, 10 gr, 24 gr, 40 gr, 50 gr, 60 gr, 80 gr, 1 zł, 1,60 zł i karty pocztowe po 12 gr były ostemplowane w Urzędzie Pocztowo-Telekomunikacyjnym stemplem „POCZTA POLSKA” i znajdowały się w obiegu od 8 do 19 lutego 1945 r.
Podpisano: Za dyrektora Okręgu
(-) St. Klimaszewski
Naczelnik Wydziału
Ogółem przedrukowano 3096 sztuk znaczków. Po przyjeździe do Końskich w dniu 13.02.1945 r. mój informator stwierdził, że Naczelnik Urzędu ani żaden z urzędników poczt. filatelistą nie był. Znaczków przedrukowano przeszło 3000 sztuk to jest resztki jakie pozostały po okupancie. Poza tym przedrukowano około 500 znaczków, które przynieśli klienci. Stempel gumowy z napisem dwuwierszowym „POCZTA POLSKA” długości 18 mm, wysokości 10 1/4 mm został zamówiony przez Naczelnika Urzędu. Znaczki były w obiegu od 8 lutego do 23 lutego 1945 r., a sprzedawane były w okienku do dnia 14 lutego 1945 r. Ponieważ wszystkie pozostałe wykupił ów Pan, a w dniu 15 lutego 1945 r. poczta przystawiała już stempelek „Opłacono Gotówką”. Znaczki opisane w katalogach pochodzą z III wydania.
Opis poszczególnych wydań:
Wydanie I
Początkowo użyto do przedruku tuszu przeznaczonego do kasowania znaczków, przedrukowano parę sztuk znaczków wartości 50 gr z Hitlerem. Nadruk wypadł b. zamazany. Jak oświadczył p. Naczelnik znaczki te zostały zniszczone.
Wydanie II
Następnie zaczęto przedrukowywać tuszem fioletowym, który okazał się niepraktyczny, gdyż nadruki przebijały na drugą stronę.
Przedrukowano następujące znaczki w kolorze fioletowym. Podobizna Hitlera 6, 8, 10, 12, 16, 24, 30, 40, 48, 50/II, 60/II, 80/II gr, 1 zł, 1,20 zł, 1.60 zł.
Widokowe z 1943 r.: 2 zł, 4 zł, 6 zł, 10 zł, 10+10 zł.
Urodzinowe 1944 r. całą serię. Urzędowe III: 6, 8, 10, 12, 20, 24, 30, 60, 100 gr. Znaczków przedrukowano ok. 200-250 szt. i jak objaśnił Naczelnik Urzędu, który osobiście dokonał przedruku przedrukowano znaczki wartości wartości 12, 24 gr, 1,60 zł z Hitlerem, a inne wartości przedrukował na prośbę filatelistów po 2 lub najwięcej 3 serie i parę luźnych egzemplarzy.
Wydanie III
Do reszty nakładu użyto tuszu czarnego, który został w tym celu specjalnie zakupiony.
Przedrukowano znaczki z podobizną Hitlera 2, 6, 8, 10, 12, 16, 20, 24, 30, 32, 40, 48, 50/I, 50/II, 60/I, 60/II, 80/I, 80/II gr, 2 zł, 4 zł, 6 zł, 10 zł, 10+10 zł.
Budowle (widoki z 1943/44): 30 gr/II, 2 zł, 4 zł, 6 zł, 10+10 zł.
Urodzinowe z 1944 całą serię.
Kultura II z 1944 całą serię,
Urzędowe I Wyd.: 1 zł, III .Wyd.: 8, 10, 12, 20, 24, 30, 40, 50, 80; 100 gr.
Pocztówki: 12 gr – 200 sztuk.
Stempel został po dokonaniu przedruku w dniu 12 lutego 1945 r. przez Naczelnika Urzędu zniszczony.
Odwrotki: istnieją także różne odwrotki, ja mam w swoim zbiorze odwrotki (Hitler) 2 gr i 1 zł.
Nakłady i znaczki pocztowe użyte
(cyfra w nawiasie oznacza nakład)
II Nadruk fioletowy 12, 24 gr, 1,60 zł.
III Nadruk czarny 2 gr – (500), 6 gr – (560), 10 gr – (110), 24 gr – (499), 40 gr – (1096), 50/II – (548), 60/II – (481), 80/II – (184), 1 zł – (96), 1,60 zł – (22), (i po 20 szt. 16 i 32 gr).
Oplata pocztowa: pocztówka 50 gr, list 1 zł, list polecony 2,50 zł. Nalepki na listy polecone typ niemiecki, drukowane a napisem R/(Końskie) (Distr. Radom) u dołu numer kolejny w prawym dolnym rogu litera „b”.
Na listach są dwa typy kasowników:
1 – dwuobrączkowy typ większy o średnicy 28 i 19 mm z literą „f”.
2 – dwuobrączkowy typ mniejszy o średnicy 24 i 17 mm z literą „e”.
Inne serie i wartości zostały przedrukowane grzecznościowo, lecz poczta je honorowała.
Od innego zbieracza z Zakopanego otrzymałem niefilatelistyczną pocztówkę wysłaną z Końskich dnia 20.02.1945 r. ofrankowaną 2 znaczkami z podobizną Hitlera 40+10 gr adresowaną do NIEDZICY pow. Nowy Targ, na której znajduje się stempel Cenzury Wojskowej No 279.
Marian Duński – Gomunice
[W: „Filatelista Polski”, nr 1, 2, styczeń-luty 1950]
