Z nieukrywaną przyjemnością odwiedzam kościół św. Anny na Browarach w Końskich. Z roku na rok, z miesiąca na miesiąc ta niewielka barokowa świątynia z 1777 r. odzyskuje swój dawny blask. Cieszy mnie widok odnowionego budynku, uporządkowanego dookoła terenu, ocalonych nagrobków (także tych z nieistniejącego cmentarza prawosławnego). Odkryte i uratowane freski w prezbiterium dają wyobrażenie o wyglądzie kościoła w czasach jego fundatora – Jana Faygla.
Pod koniec października 2012 konserwatorzy montowali odrestaurowany ołtarz główny, złocili i srebrzyli barokowe detale. W dniu 1 listopada wszystko było już na swoim miejscu, łącznie z najważniejszym elementem – kopią cudownego wizerunku Matki Boskiej Dzikowskiej, która znajduje się w tym kościele nieprzerwanie od 1918 r.
Historia obrazu Matki Boskiej Dzikowskiej rozpoczyna się w I połowie XVI wieku we Flandrii. To tam, zdaniem historyków sztuki, obraz został namalowany w typie manieryzmu, zwanego też „romanizmem flamandzkim”. W kolejnym stuleciu obraz trafił na Wołyń. Tam pewien żołnierz wojsk pancernych ofiarował obraz państwu Białkowskim, oni zaś przekazali go w darze Janowi Stanisławowi Amorowi hr. Tarnowskiemu (1642 – 1676) i jego żonie Zofii z Firlejów. Wizerunek umieszczono w zamku Tarnowskich w Dzikowie (obecnie dzielnica Tarnobrzega). Po pewnym czasie został jednak schowany. Dzięki przypomnieniu panny Szlichtynówny ponownie zawieszono go w jednym z pokoi. Pewnego razu kapłan z klasztoru cysterskiego w Pokrzywnicy – x. Mikołaj Zielopolski, zachwycony pięknem malowidła zasugerował hrabinie Tarnowskiej, że obraz ten godzien jest większego poszanowania.
Matkę Boską przeniesiono z prywatnych pokoi do kaplicy zamkowej. Zofia Tarnowska codziennie, wraz z całą służbą, odnawiała przed obrazem różaniec i inne modlitwy. „Otworzył Pan Bóg szczodrobliwą rękę na choyne łaski tam się uciekającym ludziom”. Wizerunek zasłynął łaskami. Wielu świadków opowiadało o niezwykłej światłości, którą widzianą nad kaplicą. Smutni odzyskiwali radość, chorzy zdrowie, ślepi wzrok, głusi słuch, opętani uwolnienie.
Sprawa stała się głośna i wzbudziła zainteresowania władz kościelnych. Biskup krakowski Andrzej Trzebnicki nakazał dokładnie zbadanie tych zjawisk. „Zesłał do Zamku Dzikowskiego Kommisarzów swoich na docieczenie prawdy”. Proces zakończył się wydaniem 11 listopada 1675 r. dekretu biskupiego, który uznawał obraz za cudowny.
Wobec powyższych faktów Tarnowscy podjęli decyzję o ufundowaniu w Tarnobrzegu klasztoru i sprowadzeniu oo Dominikanów, którym powierzono opiekę nad cudownym obrazem. W maju 1678 r. Matkę Boską Dzikowską przeniesiono w uroczystej procesji z zamku do klasztoru. Od tamtej chwili obraz niemal nieprzerwanie znajdował się w głównym ołtarzu tarnobrzeskiego kościoła. Do prywatnej kaplicy Tarnowskich powrócił tylko w 1862 r., gdy odbudowywano klasztor po pożarze oraz w 1915 r. gdy obawiano się, że zostanie zniszczony przez wojska rosyjskie.
Do Matki Boskiej Dzikowskiej pielgrzymowały rzesze pątników. O łaskach, darach nadprzyrodzonych, udzielanych za pośrednictwem obrazu opowiadano szeroko. Już w 1686 r. w Krakowie wydano książkę x. Wawrzyńca Święcickiego Wonność Róże Ierychonskiey, w której autor opisywał historię obrazu i cuda z nim związane.
W 1904 r. papież Pius X uznał obraz za cudowny i zezwolił na koronację. Była to pierwsza z trzech jego koronacji. Następne miały miejsce w 1933 i 1966 r. po sprofanowaniu wizerunku i kradzieży koron.
Obraz Matki Boskiej Dzikowskiej był wielokrotnie kopiowany. Zachowały się liczne, mniej lub bardziej wierne kopie wykonane przez profesjonalnych malarzy, obrazy ludowe, drzeworyty, staloryty m.in. w kościołach w Zimnicach Wielkich, Paleśnicy, Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum w Bochni, Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie.
Matka Boska Dzikowska, jako patronka rodu Tarnowskich, odbierała jego cześć nie tylko w Dzikowie/Tarnobrzegu. Tarnowscy przenosili kopie obrazu do nowych rezydencji. W 1814 r. zakupili od Podkańskich dobra Chorzelów k/Mielca. Rok później Michał hr. Tarnowski ofiarowali tamtejszemu kościołowi wizerunek Matki Boskiej Dzikowskiej wykonany prawdopodobnie na przełomie XVII/XVIII w. Barokowy artysta dodał element, którego nie ma na oryginalnym płótnie – inskrypcję:
„Dzikim Ptakom i Zwierzom Bóg pokarmy daie
Dla dzikich się grzeszników Sam pokarmem staie
Tak Świętego Bankietu w Dzikowskim Obrazie
Józef Pilnuje z Panną niepodległą skazie”
Z biegiem lat i ten obraz zasłynął licznymi łaskami. Dziś określany jest mianem Matka Boża Chorzelowska – Królowa Rodzin.
Ostatnia kopia dzikowskiego obrazu, w kościele na Browarach w Końskich, pochodzi z 1918 r. Rok wcześniej zmarł w Warszawie na tyfus Juliusz hr. Tarnowski (ur. 1864 r.), właściciel dóbr Końskie Wielkie. Został tymczasowo pochowany w podziemiach warszawskiego kościoła św. Aleksandra na Pl. Trzech Krzyży. Czas wojenny nie sprzyjał przeniesieniu szczątków hrabiego do Końskich. Poza tym należało przygotować kaplicę grobową na cmentarzu. Kościół św. Anny, kryjący w podziemiach prochy Małachowskich oraz ich rezydentów był dość zaniedbany, przez pewien czas wojska carskie wykorzystywały go jako magazyn. Niezbędne remonty wymagały czasu. Wdowa po Juliuszu – Anna z Branickich hr. Tarnowska (1876 – 1953) zadecydowała, że kościół na Browarach będzie kaplicą grobową koneckiej linii Tarnowskich. Jak pokazała przyszłość jedynym spośród Tarnowskich, który został tam pochowany był Juliusz Tarnowski.
Brat zmarłego – Zdzisław hr. Tarnowski (1862 – 1937) z Dzikowa postanowił ofiarować do kaplicy w Końskich kopię obrazu Matki Boskiej Dzikowskiej. O jej wykonanie poprosił Tadeusza Korpala (1889 – 1977), znanego malarza, legionistę, pedagoga, poetę, ucznia Teodora Axentowicza i Jacka Malczewskiego. Obraz trafił do kościoła na Browarach na początku sierpnia 1918 r. gdy szczątki Juliusza Tarnowskiego przeniesiono z Warszawy do Końskich.
Na obrazie widać Madonnę, trzymającą na prawej ręce Dzieciątko ubrane w pieluszkę z trzema powijakami. Jezus w lewej ręce trzyma różę, którą ofiarowuje Matce. Z lewej strony umieszczona została postać św. Józefa. Św. Rodzina znajduje się w loggi, w tle widać fragment krajobrazu, pochmurne niebo, jezioro, budynki. W dolnej części obrazu malarz przedstawił stół, a na nim trzy szczygły, jabłko i kiść winogron. Zgodnie z tradycją Św. Rodzina została uwieczniona podczas ucieczki do Egiptu.