1945 Księga protokółów zebrań Powiatowej Rady Narodowej w Końskich

1945 Księga protokółów zebrań Powiatowej Rady Narodowej w Końskich. 

Trzymam przed sobą stukartkowy zeszyt w linię, formatu A4, w czarnej, twardej oprawie. Na naklejce napis: 1945 r. Księga protokółów zebrań Powiatowej Rady Narodowej w Końskich.

Księga zawiera protokóły z posiedzeń Rady od nr 1 z dnia 15 grudnia 1944 do nr 17 z 4 lipca 1945 r. Ostatnio pracuje nad tematem warszawskich przesiedleńców przybyłych do Końskich po Powstaniu Warszawskim, stąd żmudne przewertowanie dość czytelnych zapisów. Treść samych protokółów okazała się na tyle ciekawą, że pochłonąłem ją jednego majowego wieczoru. A że jestem historykiem amatorem (co mi wielu zawodowców wypomina) postanowiłem zaprezentować przegląd tematów dyskutowanych na posiedzeniach w sposób całkowicie przypadkowy i stronniczy, jak na amatora przystało.

Wybór tymczasowego burmistrza miasta Końskie i prośba skierowana do Komendy Wojsk Sowieckich (protokół nr 3 z dn. 22.01.1945):
Po odczytaniu rezolucji przez ob. Przechodniego pochodzącej z czasów konspiracji, przystąpiono do wyboru burmistrza m. Końskie. Ponieważ była tylko jedna kandydatura ob. Przechodniego, wobec tego został on burmistrzem tym. m. Końskie.
Dalej ciekawy kolejny punkt. Proszę zwrócić uwagę na kolejne zdania:
W sprawach bieżących omówiono pomieszczenia starostwa i wydziałów i po uzgodnieniu postanowiono zaraz iść do Komendy Wojsk Sowieckich z prośbą o przydzielenie budynku na siedzibę starostwa tego, w którym dawniej mieścił się gmach starostwa niemieckiego. [zachowałem oryginalną pisownię – KW]

Miting z udziałem artystów scen warszawskich (protokół nr 4 z dn. 24 i 25.01.1945):
Sprawa urządzenia mitingu. Na początku zabiera głos ob. Sokolicz Korpowski uzasadniając konieczną potrzebę zorganizowania jakiejś manifestacji zwraca się pod adresem ob. Grabowskiego kier. wydz. propagandy przy starostwie powiatowym o podanie swego projektu. Ob. Grabowski podaje projekt w zarysie… Wiec ten odbędzie się w sali kina w niedzielę t.j. 28 bm.
W kolejnym protokóle nr 5 z dnia 27.01.1945 zawarta jest informacja: Materiał wiecowy składa się z 2 części. I część przemówienia, II część artystyczna w której wezmą udział artyści ze scen warszawskich.

Udział w posiedzeniach PRN ks. proboszcza dr. Ręczajskiego.
Zaburzenia w wymianie pieniędzy spowodowane przez warszawiaków (protokół z 17.03.1945):
Po raz pierwszy w tym protokóle pojawiło się nazwisko ks. Ręczajskiego. Zaowocowało to poruszaną później tematyką. Wystąpienie ks. Ręczajskiego zanotowano w protokóle nr. 13 z 13.04.1945. Sprawa subwencji na remont wieży kościelnej – pismo z wnioskiem przychylnym postanowiono przesłać Wydziałowi Powiatowemu w Końskich do załatwienia.
Po raz drugi w protokółach pojawiają się warszawiacy i to w ciekawym kontekście:
Ob. Grabowski słusznie uzasadnił, że w związku z wielką ilością wysiedlonych z Warszawy zamieszkałych przejściowo w Końskich i ich wymiany pieniędzy, zaszkodziło i utrudniło stałym mieszkańcom powiatu w ich dokonaniu.

Burmistrz i wiceburmistrz miasta Końskie i miasta Przedbórz (protokół nr 11 z dn. 4.04.1945):
Opinia Prezydium PRN o burmistrzach i wiceburmistrzach m. Końskie i m. Przedborza.
Ob. Warot Adolf oświadcza Prezydium PRN zaopiniować może co dotyczy personaliów burmistrzów i wiceburmistrzów, po uprzednim wydaniu opinii przez ob. Starostę Powiatowego, nadto zastrzega się co do wiceburmistrza m. Końskich Sycza Włodzimierza, oraz burmistrza Kozakiewicza i wiceburmistrza Przepiórki z m. Przedborza, tych ostatnich proponuje zastąpić przez ludzi znanych z pracy niepodległościowej i solidaryzujących się z ustrojem demokratycznym, bowiem do wymienionych zaufania nie ma.
Ob. Starosta Powiatowy zauważa, że burmistrz m. Końskich ob. Przychodni Albin jest dobrze znany z działalności niepodległościowej i zasługuje całkowicie na poparcie; wiceburmistrz m. Końskich jest starym samorządowcem i na tym stanowisku powinien pozostać. Co się zaś dotyczy burmistrza i wiceburmistrza m. Przedborza, to ze względu na krótki termin przedłożenia Urzędowi Wojewódzkiemu kwestionariuszy personalnych burmistrzów i wiceburmistrzów, oświadcza, że należałoby wydać na razie opinię pozytywną.
… Po wypowiedzeniu się co dotyczy burmistrzów i wiceburmistrzów, Prezydium PRN powzięło następującą uchwałę:
Prezydium PRN co do zatwierdzenia burmistrzów i wiceburmistrzów m Końskich nie zgłasza żadnych zastrzeżeń, co do burmistrza i wiceburmistrza m. Przedborza nie stawia żadnych przeszkód.

Sprawa aresztowania byłych policjantów (protokół nr 11 z dn. 4.04.1945):
Drugim ważnym tematem poruszanym na tym posiedzeniu była sprawa aresztowania byłych policjantów.
Ob. Warot Adolf po zapoznaniu się z treścią podania złożonego przez rodziny byłych policjantów aresztowanych, w krótkim zarysie scharakteryzował działalność policjantów „granatowych” za okupantów i uważa, że wskazane nie mieszanie się do tej sprawy, bowiem jest to zakres li tylko Wydziału Bezpieczeństwa.
Ob. Wdowik Mieczysław stwierdza przychylną działalność niektórych policjantów na rzecz ludności i uważa za wskazane przesłania przychylnej opinii do Wydziału Bezpieczeństwa.
Ob. Starosta wypowiedział się za tym, że o ile członkowie Prezydium PRN znają osobiście aresztowanych to mogą wydać opinie przychylną.
Po oświadczeniach tych powzięto następującą uchwałę Prezydium PRN , podanie rodzin aresztowanych policjantów postanawia przesłać do Miejskiej Rady Narodowej w Końskich, celem stwierdzenia działalności wymienionych policjantów na terenie m. Końskich i okolic, a po zbadaniu z odpowiednimi wnioskami zwrócić Prezydium PRN.

Śmierć prezydenta Ameryki Roosevelta (protokół nr 13 z dn. 13.04.1945):
Ob. kpt. Sierateńko przedstawiciel intendentury Czerwonej Armii o wspólnym celu i wysiłku Armii Polskiej z Czerwoną Armią ostatecznego rozgromienia Niemców i podał zebranym do wiadomości o śmierci prezydenta Ameryki Roosevelta, którego pamięć uczczono przez powstanie.

Przekazanie parku b. właścicieli Tarnowskich dla użytku miasta (protokół nr 15 z dn. 22.05.1945)
Przewodniczący odczytał zebranym otrzymany wyciąg z protokółu posiedzenia Miejskiej Rady Narodowej w Końskich z dn. 9.04.1945 r. o przekazanie miastu na użytek jego mieszkańców parku b. właścicieli Tarnowskich. Po ożywionej dyskusji na ten temat Prezydium PRN postanowiło zwrócić się w tej sprawie do Urzędu ziemskiego z wnioskiem przychylnym.
Ponownie o parku dyskutowano w dniu 11.06.1945 – protokół nr 16:
Sprawy przekazania parku po Tarnowskich i Teatru Ludowego Miejskiej Radzie Narodowej w Końskich.
Referował sprawę ob. Grabowski Stanisław i wystąpił z wnioskiem w sprawie przekazania całego parku wraz z jego zabytkami Miejskiej Radzie Narodowej. Na ten temat wywiązała się ożywiona dyskusja, w której zabierali głos projektodawcy z członków Rady: ob. Kowalski Juliusz, ob. Armada Wacław, ob. Starosta Powiatowy i inni w przemówieniach swoich podkreślali, aby sprawę parku załatwić jak najszybciej i dlatego należałoby z wnioskiem do Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych. Po przeprowadzeniu dyskusji Powiatowa Rada Narodowa powzięła następującą uchwałę nr 19:
Powiatowa Rada Narodowa postanawia zwrócić się z wnioskiem do Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych o przekazanie Miejskiej Radzie Narodowej w Końskich [słowo nieczytelne] części parku po. b. właścicielach Tarnowskich od alei biegnącej od. ul. Zamkowej, przez środek parku aż do ulicy Żeromskiego wraz z Teatrem ludowym i znajdującymi się w tej części parku zabudowaniami.

Sprawy osiedleńcze – Słupsk (protokół nr. 16 z dnia 11.06.1945):
Ob. Armada Wacław w krótkich słowach przedstawił sprawy osiedleńcze w Słupsku, w którym był, jako przedstawiciel powiatu koneckiego i o warunkach jakie tam czekają chętnych na przyjazd.
Są wszelkie warunki do zaaklimatyzowania się chętnych na przyjazd z powiatu koneckiego, bowiem jest taka propozycja aby powiat słupski był osiedlony przez chłopów, robotników, inteligencję pracującą z Końskich, skąd już pojechało około 3000 ludzi, [trzy tysiące? – KW] a jest przewidziane wysiedlenie z powiatu koneckiego około 15000 rodzin [piętnaście tysięcy rodzin? – KW]. Po wygłoszeniu sprawozdania wywiązała się dyskusja, w której zabierali głos poszczególni członkowie.

Pobicie komisarzy majątków w Skotnikach, Fałkowie i Rudzie Malenieckiej (protokół nr 17 z 4.07.1945):
W wolnych wnioskach: Ob. Armada stawia wniosek celem zwrócenia się do władz Bezpieczeństwa w sprawie stosowania bicia jakie miało miejsce w Skotnikach, Fałkowie i Rudzie Malenieckiej gdzie [słowo nieczytelne] pobito komisarzy majątków, a potem ich przeproszono.
Nie znam dalszego losu tego wniosku. Zapewne jest o tym mowa w kolejnych protokółach. Wrócę do tematu warszawskich przesiedleńców. znalazłem ciekawy ślad w kronice szkolnej z Rogowa. Jej drugą część będę wkrótce prezentował.

Krowa i konie jakże ważne są (protokół nr 17 z 4.07.1945):
Krowa
Sprawa przydzielenia krowy Honoracie Dajur. Gminna Rada Narodowa w Odrowążu na posiedzeniu odbytym w dniu 18.06.1945 r. postanowiła krowę kupioną w lutym 1945 r. przez ob. Pawlaka w Odrowążu przydzielić takową ob. Honoracie Dajur z Koprusy gm. Odrowąż, której krowę w dniu 16.01 br. wojska sowieckie zabrały jako zabłąkaną na własny użytek.
Wymieniona Rada zwróciła się w tej sprawie do Starostwa Powiatowego w Końskich, które z kolei zwróciło się do PRN o wypowiedzenie się w tej sprawie. Prezydium PRN po przeprowadzonej na ten temat dyskusji, po uprzednim dokładnym zapoznaniu się ze sprawą jednogłośnie postanowiło pozostawić przy dotychczasowym jako prawym właścicielu.
Konie
Sprawa przydzielenia koni Adamczykowi i Połciowi z gm. Odrowąż. Gminna Rada Narodowa w Odrowążu na posiedzeniu odbytym w dniu 10.06.1945 r. postanowiła odebrać konie od Pawła Garbacza i Władysława Sykuły przydzielając takowe Adamczykowi Józefowi i Połciowi Józefowi, motywując to tym, że Adamczykowi i Połciowi wojska sowieckie zabrały konie natomiast Garbacz i Sykuła poprzednio koni nie mieli, a znaleźli się w posiadaniu podczas odwrotu wojsk niemieckich, które to konie złapali. Wymieniona Rada zwróciła się w tej do sprawie do Starostwa Powiatowego w Końskich, które z kolei zwróciło się do PRN o wyrażenie zgody. Po zapoznaniu się z wymienioną i po przeprowadzonej dyskusji Prezydium PRN postanowiło, aby poszkodowani zwrócili się na drogę sądową.