Doktor Feliks Zbrożek. Końskie, ul. Zamkowa 5 – klasycystyczny stylizowany dworek

Doktor Feliks Zbrożek (1862-1939). Działacz Stronnictwa Narodowego i Sokoła w Końskich w 1930-39. Na fotografii z drugiej połowy lat 30. z Henrykiem Sewerynem Zawadzkim (po lewej). Foto w zbiorach KW.
Doktor Feliks Zbrożek (1862-1939). 
Działacz Stronnictwa Narodowego i Sokoła w Końskich w 1930-39. 
Na fotografii z drugiej połowy lat 30. z Henrykiem Sewerynem Zawadzkim (po lewej). 
Foto w zbiorach KW.

Feliks Zbrożek 1862-1939

Według Urzędowego Spisu Lekarzy, Warszawa 1931 – Feliks Zbrożek, ur. w 1862 r., dyplom w 1888 r., był w Końskich samorządowym lekarzem chorób dziecięcych i wewnętrznych, przy ulicy Zamkowej 8.
Feliks był synem ekspedytora Magistratu Miasta Radomia. Zbrożkowie posiadali herb szlachecki Poraj (widoczny element zdobniczy fasady budynku; tu róża sześciopłatkowa).
Zapewne z pomocą ojca przed 1891 r. uzyskał stanowisko lekarza miasta Przedborza. W 1903 r. był lekarzem powiatu iłżeckiego. Uczestniczył w wojnie rosyjsko-japońskiej 1905. W Końskich osiadł przed 1908 r. W Pamiatnej kniżce Radomskiej Guberni na 1908: jest wymieniony Feliks Siemionowicz (syn Szymona) Zbrożek. Wzmianka jest krótka, ale jakże wiele mówiąca:
Lekarz powiatowy, Radca Dworu (to carska ranga urzędnicza odpowiadająca stopniowi podpułkownika, a więc wysoka i dająca szlachectwo rodowe – potomkowie wchodzili w stan szlachecki).
Feliks Zbrożek był aktywnym działaczem Stronnictwa Narodowego i Sokoła w latach 1930-39.

Końskie, ul. Zamkowa. Jedna ze starszych koneckich fotografii - z 1913 roku (pocztówka posiada obieg pocztowy). Po lewej stronie dom doktora Zbrożka, po prawej zburzony 7.10.2009 r. zabytkowy budynek d. banku. W centrum fotografii jedna z koneckich studni. Korespondencja zawarta na fotografii podaje również ciekawe informacje dotyczące daty pożaru kościoła w Kościeliskach. Foto. udostępnił Marian Chochowski.
Końskie, ul. Zamkowa. Jedna ze starszych koneckich fotografii – z 1913 roku (pocztówka posiada obieg pocztowy). Po lewej stronie dom doktora Zbrożka, po prawej zburzony 7.10.2009 r. zabytkowy budynek d. banku. W centrum fotografii jedna z koneckich studni. Korespondencja zawarta na fotografii podaje również ciekawe informacje dotyczące daty pożaru kościoła w Kościeliskach. 
Foto. udostępnił Marian Chochowski.

… Kilka końcowych dni sierpnia [1939 roku] przyniosło trochę chmur, choć nadal bez upragnionego deszczu. Jednego z tych pochmurnych popołudni w czwartek 31 sierpnia, odbywał się na koneckim cmentarzu pogrzeb dra medycyny Feliksa Zbrożka, pogodnego facecjonisty [żartownisia] w dawnym szlagońskim stylu [ironicznie o szlachcicu jako o kimś niewykształconym, zasiedziałym na wsi ….] Starszy pan – ojciec moich klasowych kolegów: Julii i Kuby, zmarł był spokojnie we własnym łóżku, nieświadom zbliżających się nieuchronnie wydarzeń, z których jedno miało dotknąć jego najbliższą rodzinę. W sierpniu 1943 roku aresztowano jego późnego jedynaka – Kubę, który nie przeżył pobytu w obozie koncentracyjnym.
Pogrzeb doktora Zbrożka zgromadził na cmentarzu wielu nobliwych obywateli Końskich. Wątpię jednak, by owo żałobne zgromadzenie przeczuwało, że oto w osobie 76 – letniego „konsyliarza”, w swoim czasie uczestnika wojny „japońskiej”, żegna przemijająca postać świata ich pogodnego życia i naszej szczęśliwej młodości.
Pierwszy dzień września był jeszcze pochmurny, choć w powietrzu czuło się już przejaśnienie…
Wraz z doktorem Zbrożkiem umarła pewna epoka. Rozpoczęły się lata pogardy, walki o każdy dzień życia, o wolność…

Jan Zbigniew Wroniszewski
[w:] Bogumił Kacperski, Jan Zbigniew Wroniszewski, 
Mieszkańcy Końskich w Kampanii wrześniowej. 
Koński i powiat konecki 1939-45, Końskie 2004.

Końskie. Przed domem doktora Zbrożka w latach trzydziestych XX wieku znajdował się postój autobusów. A dla ciekawskich, przy tak zwanej okazji dodam nieco więcej informacji o przedwojennych przewozach osobowych. Konecka polsko-żydowska spółka przewozowa (stronę polską reprezentował p. Franciszek Kulczykowski) przewoziła autobusami noszącymi „dumne” nazwy: Ekspres Radoszycki, Kurier Konecki… pasażerów do Kielc, Łodzi, Przedborza, Radoszyc. Często zdarzało się, że w przypadku braku pieniędzy; przyjmowano zapłatę w naturze: jajka, sery, masło, kury i gęsi… We wrześniu 1939 roku jeden z autobusów jadący do Łodzi został po drodze zarekwirowany przez wojsko. Informacji udzielił i fotografię udostępnił Marian Chochowski.
Końskie. Przed domem doktora Zbrożka w latach trzydziestych XX wieku znajdował się postój autobusów. A dla ciekawskich, przy tak zwanej okazji dodam nieco więcej informacji o przedwojennych przewozach osobowych.
Konecka polsko-żydowska spółka przewozowa (stronę polską reprezentował p. Franciszek Kulczykowski) przewoziła autobusami noszącymi „dumne” nazwy: Ekspres Radoszycki, Kurier Konecki… pasażerów do Kielc, Łodzi, Przedborza, Radoszyc. Często zdarzało się, że w przypadku braku pieniędzy; przyjmowano zapłatę w naturze: jajka, sery, masło, kury i gęsi… We wrześniu 1939 roku jeden z autobusów jadący do Łodzi został po drodze zarekwirowany przez wojsko. 
Informacji udzielił i fotografię udostępnił Marian Chochowski.

Końskie, ul. Zamkowa 5
klasycystyczny stylizowany dworek doktora Feliksa Zbrożka

Od „zawsze” konecczanie mówili: dom Zbrożka. Był to punkt orientacyjny – tak jak się mówiło dom Marianki, Kaczy Dołek, Kopce (dawna ul. Kopcy), Łąki. Dzisiaj dom mieści zasoby książkowe filii Wojewódzkiej Biblioteki Pedagogicznej.
Dom powstał około 1880 (z tego okresu pochodzą najstarsze zapisy notarialne). Był zapewne domem urzędnika carskiego budowlanych służb inżynieryjnych. Wnioskuję to po dacie powstania budynku i symbolach zawartych w zworniku nad głównym wejściem – skrzyżowana łopata i topór. Nazwisko Zbrożek pojawia się w zapisach w 1910 roku.
Dom był w rękach rodziny do 1977 roku (Julia Sulikowska). Budynek ujęty jest w gminnej ewidencji zabytków M i G Końskie pod numerem 131.

Końskie ul. Zamkowa 5. Proszę zwrócić uwagę na zwornik nad wejściem: skrzyżowana łopata i topór (był zapewne domem urzędnika carskiego budowlanych służb inżynieryjnych. Wnioskuję to po dacie powstania budynku i symbolach zawartych w zworniku nad głównym wejściem).
Zbrożkowie posiadali herb szlachecki Poraj (widoczny element zdobniczy fasady budynku; tu róża sześciopłatkowa – nad zwornikiem).
Piękne, niestety nieistniejące w tym budynku drzwi. 
Foto. Marian Chochowski – lata 70., zbiory elektroniczne Ryszarda Cichońskiego.

Wspomnienie Grzegorza Brzezińskiego (listopad 2014):
Po śmierci dr Feliksa Zbrożka (zmarł w 1939 r.) część domu na prawo od wejścia głównego zajęła wdowa (Janina z Chrząstowskich) z córką Julią (później Sulikowską). Wdowa po dr Zbrożku to była starsza, drobna pani, elegancka, „dobry duch” całej rodziny.Tam był salon-jadalnia i obok sypialnia. Z drugiej strony, od ogrodu były dwa wejścia: pierwsze przez sień do kuchni a stamtąd przechodziło się do saloniku-biblioteki. Drugie wejście wiodło przez ganek. Na tym ganku wszyscy często spotykali się i grali w karty. Stał tam stolik „karciak“. Pani Julia opowiadała, że podczas okupacji w domu zakwaterowano Węgrów, którzy często tam przesiadywali, szukając rozrywki.
Część domu na lewo od głównego wejścia zajmowała córka dr. Zbrożka z pierwszego małżeństwa. Z czasem te pokoje wynajmowano, aby podreperować budżet; miał tam swój gabinet lekarski miedzy innymi dr Stanisław Postuła. Cały dom był pełen starych mebli, książek i obrazów po rodzicach Pani Julii.

Biogram pierwszej żony Feliksa Zbrożka – Natalii (1868-1898) autorstwa Wojciecha Zawadzkiego zawarty jest w Przedborskim Słowniku Biograficznym (internet).

KW
(dziękuję za pomoc Marcinowi Brzezińskiemu,
Ryszardowi Cichońskiemu i Marianowi Chochowskiemu)

Końskie ul. Zamkowa 5, dom mieści zasoby książkowe filii Wojewódzkiej Biblioteki Pedagogicznej. Moja ulubiona fotografia tego budynku z malwami „zapalonymi” promieniami zachodzącego słońca. Foto. 2003 r. KW.

Końskie ul. Zamkowa 5. Z dawnej świetności wnętrz pozostał ten kaflowy piec. 
Foto. KW.