Henryk Seweryn Zawadzki

Henryk Seweryn Zawadzki (4.12.1901 w Końskich syn Jadwigi i Jana z Zawadzkich – 8.06.1998 w Toruniu) – prawdziwie renesansowy humanista, człowiek wielkiego umysłu, wielkiej wiedzy i rozległych zainteresowań. Już od swych lat szkolnych był członkiem i działaczem organizacji niepodległościowych – tajnego skautingu i Polskiej Organizacji Wojskowej; w wojnie polsko-rosyjskiej 1920 wziął ochotniczy udział jako artylerzysta.

Feliks Zbrożek (lekarz), działacz Stronnictwa Narodowego i Sokoła w Końskich w latach 1930-1939 oraz Henryk Seweryn Zawadzki (od lewej) w strojach organizacyjnych Sokoła. Fotografia z połowy lat trzydziestych XX wieku.

Świadectwo dojrzałości uzyskał w Końskich w roku 1921; studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim ukończył w roku 1927. Do roku 1934 wojny pracował w Opatowie Kieleckim jako sędzia Sądu Powiatowego, a później w Radomiu jako sędzia Sądu Okręgowego. Podczas okupacji powrócił do Końskich, gdzie podjął pracę sekretarza hipotecznego. Jako porucznik rezerwy był w tym czasie żołnierzem Armii Krajowej [ps. Kalinowski], oraz członkiem obwodowej delegatury Rządu.
W roku 1945 osiadł w Toruniu, gdzie spędził ponad półwiecze swego pracowitego życia. Do roku 1954 był sędzią Sądu wojewódzkiego. Usunięty z tego stanowiska z powodów politycznych, następne 20 lat – aż do emerytury przepracował w Toruniu jako adwokat. Praca zawodowa w sądownictwie była w ciągu tych długich lat zaledwie częścią jego działalności. Tą drugą, pozazawodową, wypełniła działalność artystyczna i społeczna.

Końskie. Teren wykopalisk na Budowie. Od lewej Henryk Seweryn Zawadzki, inż. Komorowski, dr R. Jakimowicz, L. Sawicki, inż. Mirski. Fotografia 22.04.1925 rok

Plakat Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego oddział w Końskich o odczycie w dniu 7.03.1936 rok.

Dozgonnie wierny swym dwu „małym ojczyznom” Końskim i Toruniowi – wiele czasu poświęcił zwłaszcza dziejom obu obiektów tych fascynacji. Jeszcze jako student uczestniczył ochotniczo w pracach wykopaliskowych przy odkrytym w latach dwudziestych wczesnośredniowiecznym cmentarzysku w Końskich, potem zaś przy podobnych wykopaliskach w osadzie biskupińskiej. Zajmował się losami ludzi o podobnych sobie rodowodach. Legendarnemu ppor. „Robotowi” – toruńskiej proweniencji, przedwojennemu studentowi prawa, a w czasie wojny bohaterskiemu dowódcy partyzanckiemu Konecczyzny – poświęcił książkę U boku Ponurego; osobnym szkicem skwitował działalność Wojciecha Durka, rzeźbiarza toruńskiego, po wojnie zaś czasowo koneckiego. Ogłosił kilka cennych opracowań z dziejów Powstania Styczniowego. Był nadto zasłużonym bibliofilem, kolekcjonerem unikatowych nierzadko zbiorów, którymi wzbogacał polskie zasoby biblioteczne i archiwalne.

Niewinnie wyglądające pismo starosty z dnia 5.02.1946 r. o udzielenie wyczerpujących informacji w sprawie utworzenia miejscowego muzeum.
Anioł, specjalna technika artystyczna (został utworzony ze znaczków pocztowych przez Henryka Seweryna Zawadzkiego) - anioł opiekuje się moim młodszym synem Bartłomiejem.

Oddzielnym terenem realizacji swych szlachetnych pasji była dla Henryka Zawadzkiego jego własna działalność artystyczna, w której obok oryginalnej plastycznej techniki kolażowej zapisał się trwale twórczością fotograficzną, wyróżnianą licznymi wystawami i nagrodami. Pozostało po niej wiele zdjęć architektury i krajobrazu oraz sztuki ludowej – obiektów często już nie istniejących.
Długie i owocne życie zyskało mu wielki szacunek i uznanie w kręgach społecznych, w których się obracał.

Opracował Józef Kazimierz Wroniszewski

Wybrana bibliografia:
Henryk Seweryn Zawadzki U boku Ponurego, Toruń 1992 r.
Henryk Seweryn Zawadzki Fabryka broni w Końskich – Pomykowie, Końskie 1993
Henryk Seweryn Zawadzki Koneckie powozy. Konecka fabrykacja powozów w XVIII i XIX wieku, Końskie 1994
Henryk Seweryn Zawadzki Wykopaliska archeologiczne w Końskich w 1925 r., Końskie 1998