Stare cmentarze powinny być ważnymi nośnikami regionalnej historii okolic dla miejscowego społeczeństwa. Zachowane inskrypcje na nagrobkach pozwalają prześledzić między innymi statut społeczny pochowanych, ich pokrewieństwo, a czasem nawet narodowość.
Jednym z takich miejsc jest nekropolia we wsi Lipa, należąca do parafii p.w. śś. Wawrzyńca i Katarzyny, która zlokalizowana została na uboczu od głównych zabudowań miejscowości. Sam teren cmentarny jest malowniczo położony, na wzniesieniu.
Spacerując po lipskim cmentarzu można natrafić na pozostałości po trzech dziewiętnastowiecznych nagrobkach. Należy zwrócić szczególną uwagę na fakt, z jakiego materiału wykonano ocalałe elementy mogił. Wykorzystanie w tym celu żeliwo, może świadczyć o społecznej i majątkowej pozycji zmarłych oraz ich rodzin. Są to jedyne elementy tego typu, które przetrwały do dnia dzisiejszego na miejscowym cmentarzu.
Pomimo ich złego stanu zachowania, możliwe jest jednak odczytanie umieszczony inskrypcji. Na dwóch nagrobkach przed tekstem umieszczono akronim D.O.M. (Deo Optimo Maximo – Bogu największemu i najwyższemu).
Na pierwszej płycie widnieje napis:
Z kolei na tablicy drugiego umieszczono następujące inskrypcje:
Na podstawie zbieżności nazwisk, możemy przypuszczać, że Helena Krupska-Kurowska oraz Wincenty Krupski byli ze sobą spokrewnieni.
Dzięki informacją zaczerpniętym w internecie wiadomo, że Wincenty Krupski należał do grona ludzi cieszących się poważaniem okolicy. O jego hierarchii społecznej świadczy tytuł doktora.
Trzeci i zarazem ostatni z prezentowanych nagrobków należał do rodziny Paszkowskich. W grobie tym pochowany został 2 letni chłopiec, imieniem Władek.
Na obecnym etapie dociekań, nie uzyskano dodatkowych informacji o rodzinie Paszkowskich.
Przedstawione pozostałości po mogiłach znajdujących się na cmentarzu w Lipie, stanowią dziedzictwo historyczne miejscowej ludności. Szkoda tylko, że popadają one od wielu lat w coraz większy stopień degradacji. W tym miejscu można zaapelować na razie o ratowanie przeszłości.
Literatura:
– Atlas Zabytków Architektury w Polsce, red. H. Faryna-Paszkiewicz, M. Omilanowska, R. Pasieczny (ze zdjęciami P. Jamskiego, M. Czaplickiego), Warszawa 2003.
– Studia i Materiały. Cmentarze 1 (4). Ochrona cmentarzy zabytkowych. Materiały szkoleniowe pracowników Państwowej Służby Ochrony Zabytków oraz materiały z konferencji „Organizacja lapidariów cmentarnych”, Żagań-Kożuchów, 20-23 czerwca 1993, Warszawa 1994.