![](https://konskie.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Przed2BPrzedborzem.jpg)
Spisu powyższego dokonałem osobiście w obecności ks. proboszcza Stanisława Wolskiego, u niego w mieszkaniu i przy jego pomocy komentarze.
Odcyfrowaliśmy notatki wspólnie, wykonane przez ks. proboszcza na luźnych kartkach i przechowywane w teczce kartonowej wiązanej. Był tam szkic sytuacyjny dotyczący wspólnego grobu i złożenia poległych.
W teczce tej był również dokument dotyczący odbioru depozytów poległych żołnierzy od ks. proboszcza. Odbiór depozytów dokonał osobiście już nieżyjący prezes PCK O/Końskie p. Malanowicz. Ks. proboszcz zaproponował żebym zabrał te dokumenty, odmówiłem – uważałem, że powinny być w posiadaniu parafii. [Nie odnalazłem tych dokumentów w kancelarii kościoła w Kazanowie – KW]
Ks. proboszcz St. Wolski zabronił grzebania zmarłych w bezpośredniej bliskości grobowca – pomnika, ponieważ w lewo od niego (22) i w prawo od niego (20) jest pochowanych poległych. Ks. proboszcz miał zamiar ten teren ogrodzić łańcuchem zawieszonym na słupkach kamiennych.
![](https://konskie.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Kazano25CC2581w2Bszkic2Bsytuacyjny2Bgrobo25CC2581w2B1.jpg)
Poległego por. Józefa Bukowskiego odnalazł kilkunastoletni wówczas chłopiec Feliks Sękowski, mieszkaniec Sierosławic nr 131 poczta Kazanów. Jako chłopiec biegał poi bitwie po polach i odnalazł por. Bukowskiego plus 11. poległych żołnierzy.
Przy poległych żołnierzach było dużo wystrzelonej amunicji; łusek, że na jeden wóz nie zabrano by. Że to por. Bukowski, dowiedział się z listu znalezionego przy poległym. Powyzsze opowiedział mnie p. Sękowski w dniu 7.09.1969 przed odsłonięciem pomnika w Kazanowie.
![](https://konskie.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Kazano25CC2581w2Bszkic2Bsytuacyjny2B2.jpg)
Legenda:
(20) miejsce w którym poległ strzelec Stefan Czapla plus dwóch NN żołnierzy. W załączonym spisie poległych wskazany pod pozycją 20, miejsce to jest uwidocznione na fotografii [w zbiorach nie mam fotografii – KW]
(19) dotyczy pozycji 19 załączonego spisu poległych. Ks. proboszcz Stanisław Wolski mówił, że w pobliżu stała chałupa, nazwiska tego gospodarza nie pamięta. Przypominam sobie, że przed laty dn. 7.09.1939 – po bitwie – przechodziłem tędy i natknąłem się na poległego, leżał twarzą do ziemi, nagi, bez obu nóg. Zginął od pocisku, który eksplodował przy nim. Pytałem ks. proboszcza – tego faktu nie pamięta.
Na skraju lasu wisi kapliczka wykonana z drewna i oszklona, 30 x 20 cm na oko. [Kapliczki skrzynkowej nie odnalazłem – KW] Zawieszona jest na drzewie na wysokości około 2 m, widoczna dobrze jak się idzie z Kazanowa do m. Końskie i znajduje się około 100 m od skraju lasu. Kapliczka wymaga konserwacji. Mniej więcej w tym miejscu, głębiej lasu w dniu 7.09.1939 stał tabor bojowy mojej 3 komp. ckm 163 pp. Od ognia artyleryjskiego nieprzyjaciela było kilku ciężko rannych strzelców i zginęły dwa siwki od biedek amunicyjnych „Armata” i „Baśka”.
Kto zawiesił kapliczkę nie wiem, może któryś z byłych żołnierzy, a może jakiś pobożny parafianin.
Introdukcja i bitwa
- 163 pp sformowany z Brygady KOP ‚Podole” przybył znad Zbrucza i (?) transportami kolejowymi do stacji kolejowej Szydłowiec.
- 4.09.1939 w godzinach rannych I/163 pp mjr Stanisław Ruśkiewicz zamyka przejście w m. Ruda Maleniecka , II/163 pp mjr Jan Andrychowski w lesie rejonu m. Dęba.
- 5.09.1939 po południu III/12634 pp mjr Kazimierz Bielawski obsadza stanowisko obronne w m. Kazanów, Sierosławice, Modliszewice.
- 6.09.1939 w godzinach popołudniowych oddz. panc. zmotor. niemieckiej 1 Dyw. Lekkiej chciały z marszu opanować m. Ruda Maleniecka. Zaskoczenie nie udało się. Żołnierze zachęceni osobistym przykładem dowódcy 163 pp ppłk. Przemysława Nakoniecznikoff, a i dowódcy baonu (?) przywitali nieprzyjaciela celnym ogniem działek ppanc. i broni maszynowej. Niemcy ponieśli duże straty w ludziach i sprzęcie. Duże straty poniosła również kolumna pancerna zmotor. na drodze m. Ruda Maleniecka – Wyszyna, ostrzelana celnym ogniem polskiej artylerii.
- 7.09.1939 rano – III/163 pp broni m. Kazanów i m. Sierosławice, II/163 pp w prawo, I/163 pp jako odwód pułku w lesie kazanowskim. Samolot rozpoznawczy nieprzyjaciela krąży nad nami. Koło południa nieprzyjaciel po silnym przygotowaniu artyleryjskim rusza do natarcia. W ogniu naszej obrony natarcie załamuje się. Niemcy ponoszą duże straty i zalegają na przedpolu. W jakiś czas potem nieprzyjaciel po ściągnięciu obwodu i zmasowanym ogniu artyleryjskim rusza ponownie do natarcia i po zaciętej walce włamuje się do m. Kazanów. Przeciw uderza odwodowa komp. 7/163 pp i wyrzuca Niemców. Samolot nieprzyjaciela stale krąży i kieruje ogniem artylerii niemieckiej. W parę godzin natężenia ognia artyleryjskiego nieprzyjaciela wzrasta. Niemcy ruszają ponownie do natarcia i po zaciętej długotrwałej walce włamują sie do miejscowości Kazanów. W tym czasie odwód pułku I/163 pp wychodzi z lasu kazanowskiego i rusza do przeciwuderzenia. Na czele idzie dowódca pułku płk Przemysław Nakoniecznikoff i dowódca baonu mjr Stanisław Ruśkiewicz. Po gwałtownej walce na bagnety i granaty wyrzucamy Niemców z m. Kazanów. Walka cichnie. Pozycje obronne utrzymują do zmroku i na rozkaz dowódcy pułku wycofują się na m. Rogów – Furmanów – Piasek – szosa Skarżysko – Szydłowiec. Przejście przez szosę musimy wywalczyć.
- 8.09.1939, od południa rozpoczęła się ciężka i uporczywa walka leśna z oddziałami 2 Dywizji Lekkiej. Po kilkugodzinnej walce Niemcy poniósłszy duże straty w sprzęcie pancernym i ludziach odstąpili. W walce tej polegli: kpt. Stefan Mróz, por. Jakubowski [Marian, dowódca komp 4/163 pp], por. Harasiewicz, kpr. Guzik dowódca komp. 4/163 pp, kpr. Podboręczyński z plutonu kolarzy 163 pp, st. strzelec Drohomirecki z plutonu kolarzy 163 pp, st. strzelec Widecki z plutonu kolarzy 163 pp i wielu innych. Ostatni raz widziałem dowódcę 163 pp rano w miejscowości Zbijów. Otrzymałem od niego rozkaz jako oficer łącznikowy pułku: nawiązać łączność z 3 DPleg walczącą w rejonie Iłża i odjechał z łącznikiem. Po chwili przykryła nas nawała ognia artylerii nieprzyjaciela. W lesie, w rowie przydrożnym rozbitego łazika – nigdzie nie widziałem dowódcu pułku ani też kierowcy.
![](https://konskie.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/FOTO2B-2B152B-2BKazanow2Bgroby2Bzolnierzy2Bz2B1939r.2B-2B2.jpg)
![](https://konskie.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Kazano25CC2581w.jpg)
Kazanów – osobny grób
- Mikołaj Sokołowski, strzelec, kolarz. Pierwszy poległy żołnierz 163 pp. Poległ dnia 5.09.1939 w m. Fałków (ciężko ranny zmarł na rękach fałkowianina p. Franciszka Skoczelasa i pochowany w dniu następnym na cmentarzu parafialnym w m. Kazanów przez kapelana 163 pp ks. Zygmunta Badowskiego, po mszy św. i okolicznościowym przemówieniu. Na pogrzebie była obecna mieszkanka Kazanowa Maria Łyczek, żona Jana – mieszka w domu położonym przy drodze do m. Końskie. Matka poległego korespondowała z ks. proboszczem Stanisławem Wolskim i prosiła o opiekę nad grobem syna, potem korespondencja urwała się.
![](https://konskie.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Kazano25CC2581w2Bkwatera2B12Bp25C52582yta.jpg)
![](https://konskie.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Kazano25CC2581w2Bkwatera2B2.jpg)
![](https://konskie.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Kazano25CC2581w2Bkwatera2Bp25C52582yta2B2.jpg)
Kazanów – wspólny grób
- Jan Sadowski, strzelec, ur. 14.01.1915, m. Kobiela gm. Opatowiec, pow. Pińczów, z legit. osob.
- Jan Chrul, strzelec, ur. 25.12.1915, m. Kolesielicze pow. Lida, baon KOP „Borszczów” , z legit. osob.
- Franciszek Boratyn, ur. 11.07.1915, m. Nowa Wieś gm. Czudec, pow. Rzeszów, z legit. osob.
- Antoni Okuński, ur. 31.10.1916, m. Goraj gm. Lubotyń, poczta koło Babiak), z ks. PKO.
- Alfred Kwast, rolnik ur. 24.06.1915, m. NN, poczta Szymanowice, pow. Konin, imię ojca Juliusz Kwast (Czemierów) Pleszew, 70 pp, poczta Pleszew z ks. PKO.
- Gustaw Bilz, rolnik, ur. 30.04.1915, m. NN, (Policze) poczta Pleszew, 70 pp, z ks. PKO.
- Antoni Plachowski, ur. 24.05.1915 m. ?, poczta Pleszew, 70 pp, z ks. PKO.
- Otto Baumgart, pomocnik leśny, ur. 4.05.1917 m. Głuchowo, Kostrzyń, baon KOP „Borszczów”, z ks. PKO.
- Franciszek Nowak, rolnik ur. 11.09..1915 Ciepliny gm. Izbica Kujawska koło Przedecz z ks. PKO.
- Jan Bienias, baon KOP „Czortków” 2 kompania szkolna, ojciec Józef Bienias. Bonifacy Vermieves c-ne Maguy-Conrs (Niewre) – 2 koperty znalezione.
- Kazimierz Mrożek, Łańcut – z kalendarzyka
- Jan Czyżycki, komp. strzelec szkolna z Pułtuska – z zeszytu.
- Jan Ryczowski, Katowice 1920, z blaszki na szyi.
- Stanisław Stasiak, „Czortków” 1920, z blaszki.
- Izrael Buch, „Czortków” 1920, z blaszki. Znaleziony na polach m. Sierosławice, odnalazł go gospodarz Antoni Kołba i on go pochował. Przeniesiony potem do wspólnego grobu. Żydzi z m. Końskie prosili ks. proboszcza o wydanie [zwłok], odmówił bo już był przeniesiony do wspólnego grobu.
- Skreślono
- Marian Krawczyk, ur. 3.02.1920 m. Sypniewo pow. Mysłowice ul. Klaczki 3 [?], z ks. PKO.
- Władysław Niedoszyłko, strzelec, z ks. strzeleckiej.
- Jan NN, poległ na polu Bawaria, za lasem przy drodze. Był list od żony Janki. Pisała, że jeszcze nie siała, nie młóciła i czeka na niego. Miał być kapłanem. Miał złote zęby ma przodzie i miał pochodzić z Sulejowa.
- Stefan Czapla, była na grobie deska z napisem.
- Witold Borowski, Uhryńkowce, legit. Obóz Zjedn. Narod. – OZN nr 30/V jest członkiem, Zaleszczyki 25.11.1938. Legitymacja powyższa jest w posiadaniu gospodarza, staruszka mieszkającego w m. Kazanów naprzeciwko pomnika ku czci poległych odsłoniętego 7.09.1969.
- Józef Bukowski, por. dowódca 7/163 pp.
![](https://konskie.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Kazano25CC2581w2Bpomnik2B1.jpg)
![](https://konskie.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Kazano25CC2581w2Bpomnik2B2.jpg)
![](https://konskie.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Kazano25CC2581w2Bpomnik2B3.jpg)
![](https://konskie.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Kazano25CC2581w2Bpomnik2B4.jpg)
Chlewiska
- Andrzej Chromyszyn, strzelec, baon KOP „Czortków”, poległy 8.09.1939 w tym rejonie.
Końskie (zmarli z ran w szpitalu)
- Zdzisław Baszczak, plut. rez. III baonu 163 pp, ur. 1902 m. Cygany k. Borszczowa, baon KOP „Borszczów”.
- Michał Jacków, strzelec 163 pp.
- Wacław Kulak, strzelec 163 pp.
- Wacław Lesiuk, strzelec 163 pp.
- Niedźwiedź, strzelec I plut., 1 komp. 163 pp.
- Kazimierz Stanisław Neusser, ppor. rez. oficer żywnościowy II baonu 165 pp.
- Stanisław Owczański, strzelec 163 pp.
- Stanisław Priniażniuk, strzelec 163 pp.
- Jan Frynczowski (Prynizcoski), strzelec I baonu 8 pp leg.
![](https://konskie.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Henzell2B1.jpg)
![](https://konskie.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Henzell2B2.jpg)
Lipa k. Rudy Malenieckiej
- Edward Eugeniusz Billik, dowódca I baonu 41 Suwalskiego pp im. Marszałka Józefa Piłsudskiego 29 DP. Ciężkjo ranny 8.09.1939 w rejonie Gowarczowa przywieziony w dniu 9 września do Rudy Malenieckiej leżał w kaplicy i zmarł z ran.
- Smerkała, kapral 3 komp. 163 pp, poległ wieczorem 6.09.1939 w Rudzie Malenieckiej.
Szydłowiec
Na cmentarzu rzymsko-katolickim, spoczywa w 124 grobach wielu poległych z 36 DP i oddziałów 7 DP. Ustalono tożsamość 50 poległych. Ilość żołnierzy NN nie jest możliwa do ustalenia – w wielu grobach spoczywa po kilku poległych żołnierzy.
[w: Władysław Henzell, Lista poległych żołnierzy 163 pp z 36 DP we wrześniu 1939 roku spoczywających Snem Wiecznym na cmentarzu parafialnym w m. Kazanów pow. Końskie, odpis, kopia rękopisu w zbiorach KW.
Władysław Henzell, Wspomnienia z udziału w wojnie obronnej Polski w 1939 r. Wykaz poległych żołnierzy 36 DP spoczywających na cmentarzu w Końskich i okolicy, kopia maszynopisu w zbiorach KW.]